Debriefing. Reflecteren op acties

Debriefen geeft de mogelijkheid om met het team en patiënten te reflecteren op de zorg. Debriefing is een term die afkomstig is uit de luchtvaart waar getraind wordt in Crew Resource Management. Tijdens de debriefing wordt gereflecteerd op acties die het team heeft uitgevoerd: hoe zijn dingen gegaan, doen we de volgende keer hetzelfde, wat moet er gebeuren om het nog beter te maken?  En: kan iedereen met een goed gevoel verder met zijn werk.

Tot nu toe is debriefen vooral toegepast vanuit een Safety-I perspectief als onderdeel van Crew Resource Management. Daarbij staat het leren van en aanspreken op onveilige situaties centraal. Vaak wordt gewerkt met invulformulieren die na analyse moeten leiden tot aanbevelingen om de onveiligheid te verkleinen.

Debriefing vanuit een Safety-II perspectief is gericht op de normale, complexe dagelijkse praktijk. Het heeft als doel de mate van succes te vergroten door met elkaar te reflecteren. Deze methode kan worden toegepast postpartum, na acute situaties of na een interventie die extra spannend is voor patiënten en/of zorgverleners zoals een coloscopie. Het team reflecteert samen met patiënten op aanpassingen, variaties en condities waaronder een procedure heeft plaatsgevonden.

Psychologische veiligheid

Debriefen geeft de mogelijkheid om met het team en patiënten te reflecteren op de zorg. Dit voorkomt dat er later misverstanden ontstaan en niet uitgesproken angsten of frustraties blijven bestaan.

Debriefing vanuit een Safety-II perspectief draagt bij aan psychologische veiligheid en een rechtvaardige cultuur. Er ontstaat een gesprek vanuit oprechte nieuwsgierigheid en interesse: hoe hebben teamgenoten en patiënten een bepaalde interventie hebben? Welke omstandigheden speelden een rol en welke factoren worden als succesvol worden gezien?

Door het dagelijks debriefen ontstaat een beter begrip van hoe anderen het werk doen en dit vergroot het situatiebewustzijn.

Debriefen de methode

Drie vragen staan centraal:
1. Hoe ging het deze keer?
2. Wat waren de succesfactoren?
3. Gaat iedereen met een goed gevoel weg

Een checklist is niet nodig omdat deze 3 vragen met een paar keer oefenen te onthouden zijn.
Debriefen moet mogelijk zijn binnen 2 minuten. Het tijdsaspect is (bijna) nooit een reden om niet te debriefen. Logistiek kan het soms wel lastig zijn een team en patiënt achteraf bij elkaar te krijgen.
Af en toe zal er iets besproken worden dat zo waardevol is dat anderen het ook moeten weten. Dan worden afspraken gemaakt wie dit issue zal agenderen en waar.

Aanpak

Voorbereiden
Start met een projectgroep of commissie samengesteld uit verschillende disciplines. Vraag hulp bij de afdeling kwaliteit en veiligheid. Bepaal welke doelen jullie willen behalen. Is de timing juist? Is er wat cultuur betreft een goede basis om te starten? Bepaal een proefperiode van 4 tot 6 maanden om te kijken of het werkt. Informeer en betrek alle disciplines en ook leerlingen en arts-assistenten.
Het debriefen
Bespreek wie (of welke discipline) het debriefen initieert en wanneer en waar je wil debriefen. Bepaal welke cultuurdragers in de proefperiode het debriefen gaan stimuleren. Waar worden ervaringen en successen van het debriefen besproken? Stuur de aanpak bij waar nodig na 50 en 100 keer debriefen.
Evalueer
Evalueer na de proefperiode of het waardevol is om te blijven debriefen.

Om te lezen

Hieronder vind je handboeken, literatuur en factsheets die meer verdieping geven aan het onderwerp FRAM.